Missie 2023
14 t/m 28 januari
Vooraf
SKB4Gambia gaat voor de tiende keer op missie naar Afrika
Medisch team Streekziekenhuis Koningin Beatrix gaat zoveel mogelijk opereren
Door Henri Walterbos
WINTERSWIJK/GROENLO/BELTRUM - “We bestaan nu ruim tien jaar en beginnen volgende week aan onze tiende missie. We willen van 14 tot 28 januari weer zoveel mogelijk opereren, in relatief korte tijd. Dit keer pakken we bijvoorbeeld operaties van de schildklier op.” Aan het woord is Carla Klein Breteler, coördinator van SKB4Gambia. De Beltrumse, die in het Streekziekenhuis Koningin Beatrix werkzaam is als IC-verpleegkundige gaat voor de negende keer mee naar dat Afrikaanse land. “In het kader van ons tienjarig jubileum hebben we extra dingen verscheept zoals een anesthesieapparaat met compressor en een monitor.”
Voor Grollenaar Normen Hemmink, physician assistent anesthesie, is het zijn tweede reis. “Ik screen patiënten voorafgaand aan de operatie en verricht anesthesiewerkzaamheden. Het leek me altijd al leuk om eens mee te gaan, maar twee weken weg is met een gezin met jonge kinderen toch wel een beetje moeilijk te organiseren. Vorig jaar ben ik gevraagd omdat ze een beetje lastig zaten met anesthesiepersoneel. Dat is ontzettend goed bevallen. En inmiddels zijn mijn kinderen weer wat ouder dus ben ik er opnieuw bij”, aldus Normen. “Je krijgt er het idee dat je de mensen wat kunt leren. Wat je daar doet, dat doet er daartoe.’ Al is het maar een druppel op een gloeiende plaat: je helpt. Dat wilde ik graag nog een keer doen. En we waren daar nog niet klaar. Dat gevoel had ik heel sterk.”
Voor operatieassistente Liesbeth te Kronnie wordt het de derde missie. “Het is eigenlijk best wel verslavend. Het is zo leuk werken. Je bent alleen maar met het team en je moet het samen rooien. Dat schept een band. Het is gezellig maar ook heel intensief, en na twee weken zijn we enorm op elkaar ingespeeld”, zegt Liesbeth. “Je bent echt op elkaar aangewezen”, vult Normen aan. “Hier in het SKB heb je er een hele organisatie achter zitten en daar moet je het doen met dat kleine team. Dan is vertrouwen in elkaar heel erg belangrijk.”
Beter gestructureerd
Carla kijkt met een goed gevoel terug op die tien jaar. “Er zijn echt dingen veranderd. Je hoeft nu bijvoorbeeld niet meer met een patiënt door de operatiezaal als ze daar aan het opereren zijn. Zij hebben er een nieuwe deur ingezet waar de smalle trolleys doorheen kunnen die wij hebben verscheept. Verder liep iedereen daar maar in en uit in zijn dagelijkse kloffie. Dat is niet meer zo. Het zijn allemaal hele kleine dingetjes, maar dat is al een behoorlijke verbetering. Het is allemaal iets gestructureerder.”
“Mensen gingen daar soms dood aan kwalen waar in een eerder stadium nog iets aan te doen is. En inmiddels wordt er best veel van ons aangenomen. Dat was in het begin wel anders. Met onze aanbevelingen wordt niet altijd iets gedaan, maar het is prettig om te zien dat je niet alles voor niks doet”, zegt Carla. “Ze doen echt hun best en zijn leergierig. Bijvoorbeeld de manier hoe je instrumenten pakt. Dit werk geeft heel veel voldoening”, ervaart Liesbeth.
Voertaal Engels
De voertaal op de werkvloer is Engels. “Dat is meestal genoeg”, aldus Carla, “maar er is ook een Gambiaanse verpleegkundige bij als een patiënt alleen maar een stamtaal spreekt. We krijgen vooraf lijsten van de patiënten die geopereerd moeten worden. Die screenen wij nogmaals om te kijken of alles wel klopt. Als er bijvoorbeeld hart- en/of longproblemen zijn wordt het risico niet genomen en gaat de operatie niet door.”
“We beginnen iedere dag met een briefing, waarin we alles doornemen”, zegt Normen. “Het zijn lange dagen. De vorige missie was het echt knallen: van ’s morgens 7 uur tot ’s avonds 9 uur, met daarna nog een beetje ontspanning. We hebben 9,5 werkdag om te opereren. Als we aankomen eerst alles inrichten en installeren. En het is fijn om te weten dat je iets achterlaat.”
Niyma
Het SKB-team heeft een speciaal warm plekje voor met meisje Niyma, dat in 2012 op het pad van de Achterhoekse hulpverleners kwam. Carla was erbij. “Ze kwam met moeder 15 kilometer naar het ziekenhuis gelopen, was hartstikke ziek, had een tumor aan haar stuitje. Toen zijn we met haar naar een privékliniek geweest voor een echo. We vonden dat we na A ook B moesten zeggen en hebben ons over haar ontfermd. We hebben een actie opgezet om haar naar Nederland te halen en te laten opereren in het Radboudziekenhuis. Bij ons in SKB deed ze de recovery waarna ze bij Jan en Ria Elschot is opgevangen. Daarna ging ze terug naar huis.”
“Van het geld dat overbleef kon Niyma in Gambia naar de lagere school, waar ze via ons elke dag een goede lunch krijgt. Ze moet nog drie jaar, maar elke keer komt er weer wat tussen. Zo moest er steeds wat gebeuren aan het huisje waar ze woont en moest ze uiteindelijk verhuizen omdat de eigenaar meer huur kon krijgen. Zo kwam ze steeds verder van school te wonen. En ook daar stijgen alle kosten. Dat liep zo op dat wij dat niet vol konden houden. Toen hebben we een crowdfundingsactie opgezet en dat gaat goed. Van iemand uit Groenlo kregen we bijvoorbeeld een bedrag voor een heel schooljaar. Niyma kan de lagere school nu afmaken en ook het eerste jaar van de middelbare school is inmiddels geborgd. Mochten we meer binnenhalen dan kunnen we misschien ook alle drie jaren van de middelbare school betalen. Niyma is inmiddels 10 jaar.”
Het team
Het gezelschap dat vanuit SKB mee gaat op missie bestaat uit Bas Inberg (chirurg), Mart ten Barge (anesthesieassistent), Gedule Hermsen (stoma- wondzorg verpleegkundige), Monique Sellink (OK- assistente), Edwin Zuurman (recovery verpleegkundige), Mark van der Gaast (gynaecoloog), Wendy Roelofsen (wondzorgverpleegkundige), Oscar Heidkamp (anesthesist), Bob Knippenberg (chirurg), Normen Hemmink (physician assistent anesthesie), Mariët Kersten (röntgenlaborante), Liesbeth te Kronnie (OK assistente), Carla Klein Breteler (IC-verpleegkundige+ coördinator).
“Al is het maar een druppel op een gloeiende plaat, je helpt die mensen er wel mee”
Foto team
Nawoord
Met de korte broek aan stapten ze het vliegtuig in. Helemaal gewend aan de hitte aldaar na twee weken, en om nog zoveel mogelijk warme minuten mee te pikken, voordat de lange broek, trui en winterjas weer aan kunnen in koud Nederland. Het team dat voor de 10de keer een missie heeft gedraaid in Gambia is sinds zondagochtend terug in Nederland en al weer werkzaam in thuisbasis SKB.
Door Henri Walterbos
“We kunnen spreken van een geslaagd bezoek aan het Kanifing Hospital, waar we geopereerd hebben, wondzorg en diagnostiek uitgevoerd, en gerepareerd en geïnstalleerd”, begint Carla klein Breteler haar terugblik op de missie. “Er zijn 8 schildklierpatiënten geopereerd. Dit zijn langdurige operaties, die 3 tot 4 uur in beslag nemen. Allemaal vrouwelijke patiënten, die naast de klachten, zich ook erg schamen en soms zelfs niet geaccepteerd worden. ‘You have changed lives in many ways’, werd ons verteld. Daarnaast zijn nog 18 algemene chirurgische ingrepen en 8 gynaecologische operaties uitgevoerd, waarbij ook mooie resultaten zijn bereikt. Ook enkele van de gynaecologische ingrepen vergden veel tijd, maar waren van grote meerwaarde voor de patiënten. En wederom alle ingrepen zonder complicaties!”
Tussen de bedrijven door zijn bovendien de anesthesiemachine en de bewakingsmonitor die verscheept waren naar Gambia geïnstalleerd. “Nu kan er weer op twee operatiekamers geopereerd worden”, is Carla verheugd. “Ook is in het andere anesthesieapparaat een ventiel gerepareerd waar liters zuurstof door weglekten. Helaas kon een console niet geplaatst worden vanwege verschillende omstandigheden, waaronder kortsluiting en een defecte generator. Eigenlijk moet er een nieuwe generator komen, maar dat past niet in ons, maar ook niet in het Gambiaanse budget. Het bestuur gaat zich hierover nog buigen, want er zijn nagenoeg geen mogelijkheden om röntgenfoto’s te maken. Uiteraard in overleg met het Gambiaanse bestuur, er moet namelijk een oplossing komen.”
Weerstand
Niet alles loopt bij aankomst direct van leien dakje, weten de Gambia-gangers uit ervaring inmiddels. Ook deze keer niet. “De wondzorg moest zich eerst een weg banen door wat weerstand op de afdeling, maar na twee dagen werd er naar ze uitgekeken, door de patiënten, die uiteindelijk allemaal naar hun zorg en behandeling vroegen en enthousiaste verpleegkundigen die mee leerden.”
Vooral in brandwonden is aldaar winst behaald. “Het mooiste voorbeeld hiervan was een vrouw die op onze eerste dag binnenkwam met een groot oppervlak aan verbrandingen, maar die binnen twee weken ontslagen kon worden. De behandelend arts gaf tijdens de evaluatie aan dat het hen een maand of meer kostte, terwijl ze grotendeels eenzelfde behandeling uitvoeren. Kleine aanpassingen in behandelingen maken het verschil en zijn veelvuldig uitgelegd. Ook is er veel materiaal achtergelaten. En gevraagd of we asjeblieft terug willen komen!”
‘Kindje Nyima’ is ook bezocht, en blij verrast. “Ze was overdonderd, want ze verwachtte dat ze de school niet af kon maken vanwege het ontbreken van voldoende financiële middelen. Namens de mensen die haar gesponsord hadden mochten we een symbolische cheque overhandigen. Ze kan nu de ‘primary school’ afmaken en het eerste jaar van de junior school is eveneens geborgd. Heel voorzichtig kwam er toch een lach op haar gezicht”, vertelt Carla. “Daar doe je het voor.”
Lange werkdagen
De werkdagen werden langer dan vooraf verwacht. “Maar iedereen zette zijn/haar schouders eronder. De vele reacties op onze berichten via social media, maar ook van het thuisfront, deden ons goed, naast de ontlading na, soms emotionele, werkdagen onder het genot van een drankje. We zijn iedereen ontzettend dankbaar die meegeleefd heeft en ons ondersteunde, op welke manier dan ook! Even bijkomen en dan op naar de 11de missie,” zucht Carla lachend, maar haar vuist gebald.